Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2009

Ανακαλύπτοντας την "άλλη" Αφρική

"Η Αφρική αποτελεί τον καλύτερο τεχνίτη πάνω στη γη για να ακονίσει τις αισθήσεις του ταξιδευτή. Αυτό το ακόνισμα είναι συναρπαστικό στο βίωμά του, που αλλάζει και όλα τα κύτταρα όχι μόνον του σώματος αλλά και της ψυχής […] Η Αφρική είναι μια ιερή πλανεύτρα". Με τα λόγια αυτά, η ακαδημαϊκός και συγγραφέας, αλλά πάνω απ' όλα "ταξιδιώτισσα της ζωής", Ελένη Γκίνου, μας μυεί, μέσα από το βιβλίο της "Αφρικής μέθεξη" (εκδόσεις Μίλητος), στην άλλη Αφρική, αυτή που κρατά καλά κρυμμένα στα "σπλάχνα" της μυστικά αιώνων, τα οποία και αποκαλύπτει μόνο στον επίμονο και έμπειρο ταξιδευτή, αυτόν που "διαβάζει" πίσω από τις γραμμές των ταξιδιωτικών οδηγών, αυτόν που είναι ανοιχτός σε νέες, πρωτόγνωρες εμπειρίες.

Η Άγρια Εδέμ της Μποτσουάνα, τα καραβάνια αλατιού του Τζιμπουτί και του Μάλι, η αγιοσύνη της ερήμου στη Μαυριτανία, τα γρανιτένια βουνά της Σαχάρας, Αΐρ, στο Νίγηρα, οι απαγορευμένες για το ξένο βλέμμα τελετές μύησης στο Τόγκο είναι μερικά μόνο από τα κεφάλαια και συνάμα ταξίδια ψυχής που περιγράφει στο βιβλίο της η συγγραφέας.

Έντονα βιωματικό, το βιβλίο, στις 455 σελίδες μιας καλαίσθητης έκδοσης, με πληθώρα φωτογραφιών, μας αποκαλύπτει την ψυχή της Αφρικής, αυτή την "περίεργη, μυστηριωδώς ευγενική και εκφραστική" ψυχή, που η Ελένη Γκίνου μελετά επί δεκαετίες, με μια φωτογραφική μηχανή κρεμασμένη στο λαιμό κι ένα σημειωματάριο ανά χείρας, στο οποίο "φυλακίζει" σκέψεις και (συν) αισθήματα καθ' όλη τη διάρκεια του ταξιδιού.

"Είμαι, μέσα από το ταξίδι, μια διά βίου φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο, που λέγεται 'Αφρική' και που δεν μπορεί να συγκριθεί με κανένα από τα κοσμικά πανεπιστήμια […] Η Αφρική προϋποθέτει εκπαίδευση, για να την καταλάβεις, για να τη δεχτείς και να σε δεχτεί, δηλαδή να σε τοποθετήσει πάνω από τη φτώχεια, τις αρρώστιες", γράφει η Ελένη Γκίνου, που δηλώνει "αιχμάλωτη" της μυστηριακής αυτής ηπείρου, μια αιχμάλωτη όμως που κάθε άλλο παρά να σπάσει θέλει τα δεσμά.

Η Ελένη Γκίνου, εδώ και τρεις δεκαετίες ζει και τρέφεται μέσα από τα ταξίδια της, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Μέσα από τα ταξίδια αυτά εκπαιδεύεται συνεχώς στο μεγάλο πανεπιστήμιο της ζωής. Από παντού συλλέγει ψήγματα γνώσης, απ' αλλού μικρότερα κι απ' αλλού μεγαλύτερα: "… πιστεύω ακράδαντα ότι το ταξίδι στην Ευρώπη είναι η πρωτοβάθμια εκπαίδευση, το ταξίδι στην Αμερική η δευτεροβάθμια, ενώ το ταξίδι στην Ασία η τριτοβάθμια εκπαίδευση. Όταν ο ταξιδευτής έρχεται οπλισμένος με τα παραπάνω εφόδια, θα εκπαιδευτεί στην Αφρική σε μεταδιδακτορικό επίπεδο πάνω στις απλές αλλά και ύψιστες αξίες της ζωής…", γράφει.

Η Ελένη Γκίνου γεννήθηκε στη βόρεια Ελλάδα, την Πτολεμαΐδα, αλλά σ' αυτό το διαρκές ταξίδι της στην Αφρική ανακαλύπτει συνεχώς εικόνες, χρώματα και μυρωδιές από τη γενέθλια γη. Διαρκής "πυξίδα" του ταξιδιού της είναι η αναζήτηση του "εγώ" και του "άλλου", αυτής της διαλογικής σχέσης που καθορίζει την ίδια την πορεία της ζωής ενός ανθρώπου. "Εκεί (στην Αφρική)- γράφει- γεννιέσαι 'Άλλος' και 'Αλλού'. […] Εκεί, συντελείται η 'διά ψυχής εκπαίδευση' μέσα από το 'άλλο', με άξονες τη φύση και τους ανθρώπους της".

Άλλωστε, η Αφρική σε ευαισθητοποιεί στην αναζήτηση, μια αναζήτηση που "έχει μια συνέχεια που εσύ δεν την υποπτεύεσαι, ρίχνει σπόρους" (Αναστάσιος Γιαννουλάτος, Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, 2004).

Η Ελένη Γκίνου δεν παραλείπει να αναφερθεί στο βιβλίο της και στην ιδιαίτερη σχέση που αναπτύσσει ο ταξιδευτής στην Αφρική με τα αντικείμενα, "μια αναγκαιότητα, μια έλξη εσωτερική που έχει βαθιές ρίζες". Μας παραπέμπει, μάλιστα, στο Γάλλο συγγραφέα Guy de Maypassant για να κατανοήσουμε την ψυχική αυτή κατάσταση του συλλέκτη "καθώς βρίσκει ένα νέο αντικείμενο που τον γοητεύει, τον ταράζει, τον κατακυριεύει όπως θα συνέβαινε με ένα πρόσωπο γυναίκας".

Όπως κυρίευσε τη συγγραφέα το περίτεχνο φυλακτό Τουαρέγκ, με τους στίχους από το Κοράνι και τις μαγικές λέξεις που είναι γνωστές μόνο από τον Μαραμπού, που για να το αποκτήσει, έπρεπε να περάσει ατέλειωτες ώρες δίπλα στην πληθωρική γυναίκα της φυλής Τουαρέγκ, που το είχε κρεμασμένο στο μελαψό λαιμό της.

Μέθεξη είναι η ψυχική συνάντηση, η επαφή, η επικοινωνία ανάμεσα στον αισθητό κόσμο και τον κόσμο των ιδεών. "Αφρικής μέθεξη" είναι η επικοινωνία ανάμεσα στον μυστηριακό κόσμο της αφρικανικής ηπείρου και τον ταξιδευτή, που την επισκέπτεται με όλες του τις αισθήσεις σε εγρήγορση, έτοιμος να πάρει απ' αυτή βιώματα ξεχωριστά και ν' αφήσει (ίσως) ένα κομμάτι της ψυχής του εκεί.

Η Αφρική, μας λέει η Ελένη Γκίνου, "δεν είναι πρωτόγονη αλλά πρωτογενής και το πρώτο που έχουμε να κάνουμε είναι να τη σεβαστούμε".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου