Ο Ελληνας... Βενιαμίν του CERN

Είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια σε ένα τμήμα των ηλεκτρονικών συστημάτων στην καρδιά του επιταχυντή και είναι ο νεότερος Ελληνας στο CERN. Από την περασμένη εβδομάδα που έγινε η επανεκκίνηση του μεγάλου αδρονικού επιταχυντή (LHC), ο δρ Χρήστος Ζαμαντζάς βρίσκεται σε επαγρύπνηση 20 ώρες το 24ωρο, όπως και ολόκληρο το επιτελείο που εργάζεται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών στη Γενεύη.

Ο δρ Χρήστος Ζαμαντζάς βρίσκεται σε επαγρύπνηση 20 ώρες το 24ωρο, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα παρουσιαστεί στον ανδρονικό επιταχυντή. «Αυτήν τη στιγμή τίθεται σε λειτουργία ο επιταχυντής, ενώ ξεκινούν σταδιακά και τα πειράματα ώστε να εντοπιστούν τυχόν προβλήματα. Η σύγκρουση των σωματιδίων γίνεται με πολύ μικρές δέσμες, προκειμένου να σταθεροποιηθούν εκεί ακριβώς που θέλουμε και να λειτουργήσουν με τον καλύτερο τρόπο οι ρυθμίσεις», λέει ο κ. Ζαμαντζάς, ο οποίος σε ηλικία μόλις 34 ετών διαθέτει ήδη εμπειρία 7 χρόνων, ως ένας από τους ελάχιστους Ελληνες που ανήκουν στο μόνιμο προσωπικό. Μέσα στον δαίδαλο του CERN, ο κ. Ζαμαντζάς έκανε το όνειρό του πραγματικότητα. Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανολόγος στο Μπρουνέλ της Αγγλίας και πήρε μάστερ στα τηλεπικοινωνιακά συστήματα. Βρέθηκε στο CERN για το διδακτορικό του στην πυρηνική μηχανική. «Το διδακτορικό μου ήταν για τα συστήματα μέτρησης της εκροής των σωματιδίων στους επιταχυντές υψηλής ενέργειας. Οταν τελείωσα την έρευνά μου, μου ζήτησαν από το CERN αυτό που είχα μελετήσει να το ''χτίσω'' στην πράξη. Ετσι έκανα την τεχνική μελέτη και την υλοποίηση. Στους -271ο C. Ολα τα ηλεκτρονικά σε ένα εξειδικευμένο σύστημα προστασίας του επιταχυντή, έχουν σχεδιαστεί από εμένα. Είναι τα συστήματα που θα προσφέρουν προστασία στην περίπτωση που τα σωματίδια ξεφύγουν από την τροχιά τους και χτυπούν πάνω στους υπεραγώγιμους μαγνήτες, προκαλώντας αύξηση της θερμοκρασίας», συμπληρώνει ο κ. Ζαμαντζάς. Οπως εξηγεί, ένας υπεραγώγιμος μαγνήτης πρέπει να είναι σταθερά σε θερμοκρασία -271o C για να λειτουργήσει. Αν η θερμοκρασία ανέβει, ο μαγνήτης μπορεί να καταστραφεί. Ολα εξαρτώνται από την ασφάλεια του συστήματος και τον έλεγχο της θερμοκρασίας. «Μέσα στον επιταχυντή υπάρχει σύστημα που καταγράφει τα δεδομένα, τα ψηφιοποιεί και με οπτικές ίνες τα στέλνουμε στην επιφάνεια. Εκεί γίνεται επεξεργασία σε πραγματικό χρόνο για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει πρόβλημα», λέει ο κ. Ζαμαντζάς και σημειώνει τη δυνατότητα αυτόματης εντολής στο σύστημα, για να σταματήσει η δέσμη των σωματιδίων όταν οι απώλειές της ξεπερνούν τα επιτρεπτά όρια.

Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
«Zω εκεί που γράφεται η Ιστορία» Με ξέσπασμα χαράς υποδέχτηκαν δεκάδες επιστήμονες στην αίθουσα ελέγχου την επανεκκίνηση του LHC. Ολοι πιστεύουν ότι τα νέα συστήματα θα εντοπίσουν εγκαίρως το όποιο πρόβλημα. «Τα συναισθήματα είναι παράξενα. Σκέπτομαι ότι ζούμε εκεί όπου γράφεται η ιστορία. Ισως αφήσουμε σημαντική γνώση και εμπειρία στις επόμε- νες γενιές. Οταν πρωτοήρθα αναρωτιόμουν τι εφαρμογές έχουν τα πειράματα, σε τι θα είναι χρήσιμα. Ο διευθυντής μού υπενθύμισε ότι οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν τη φιλοσο-φία, τα μαθηματικά, τη μηχανι-κή, την αστρονομία χωρίς να έχουν σκοπό τις εφαρμογές στη βιομηχανία... Η ουσία είναι η αναζήτηση της γνώσης και η κληρονομιά που αφήνεις στην ανθρωπότητα. Από την άλλη, στο CERN έχουν γεννηθεί θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου, η μαγνητική τομογραφία κ.ά.», λέει ο κ. Ζαμαντζάς, που, όπως όλοι στο CERN, αναζητά κάποια ξεχα-σμένη λεπτομέρεια της λεπτο-μέρειας. «Αν υπάρχει πρόβλη-μα στο ηλεκτρονικό σύστημα, εμένα θα αναζητήσουν. Ακόμα και αν δεν έχω τη λύση, πρέπει να είμαι έτοιμος να τη βρω».

ethnos