Οι χειρουργοί της Νεολιθικής εποχής

Πριν από περίπου 6.900 χρόνια (4.900 π.Χ.), οι Νεολιθικοί αγρότες της Ευρώπης είχαν πολύ πιο εξελιγμένες ιατρικές γνώσεις από ό,τι θεωρείτο μέχρι σήμερα, σε βαθμό που έκαναν χειρουργικές επεμβάσεις ακρωτηριασμού, σύμφωνα με νέα στοιχεία που προέκυψαν από την ανασκαφή ενός τάφου 70 χιλιόμετρα νότια του Παρισιού.

Ο χειρουργός, ντυμένος με δέρμα κατσίκας ή προβάτου, κρατώντας μια ακονισμένη πέτρα και χρησιμοποιώντας κάποια φυτική αναισθητική ουσία, ακρωτηρίασε το αριστερό χέρι του ηλικιωμένου «ασθενούς» του με επιτυχία. Η επέμβαση φαίνεται να έγινε με συνθήκες αντισηψίας, το κόψιμο ήταν «καθαρό» και στη συνέχεια ο «γιατρός» περιποιήθηκε το τραύμα. Αυτό ακριβώς πιστεύουν οι επιστήμονες ότι συνέβη, με βάση όσα ανακάλυψαν ένα τάφο της πρώιμης νεολιθικής εποχής, στην περιοχή Μπιτιέ-Μπουλανκούρ, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Προληπτικής Αρχαιολογικής Έρευνας (INRAP) της Γαλλίας.

Η αποκάλυψη, υπό την αρχαιολόγο Σεσίλ Μπικέ-Μαρκόν, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Antiquity» (Αρχαιότητα), οδηγεί πλέον σε μια επαναξιολόγηση της ιστορίας της χειρουργικής, καθώς πρόσφατα οι ερευνητές ανακάλυψαν δύο ακόμα ενδείξεις για νεολιθικούς ακρωτηριασμούς, στη Γερμανία και την Τσεχία, σύμφωνα με τους «Τάιμς του Λονδίνου». Μέχρι σήμερα ήταν γνωστό ότι οι νεολιθικοί «γιατροί» έκαναν τρυπανισμούς του κρανίου, όχι όμως και ακρωτηριασμούς. Σύμφωνα με τους Γάλλους ερευνητές, «φαίνεται πως οι πρώτοι ευρωπαίοι γεωργοί ήσαν ικανοί για αρκετά εξελιγμένες χειρουργικές πράξεις».

Ο τάφος που μελετήθηκε στη νέα έρευνα, πρέπει να ανήκε σε σημαίνον πρόσωπο, καθώς είχε μήκος δύο μέτρων (μεγαλύτερος από άλλους), και περιείχε ένα τσεκούρι και τα υπολείμματα ενός νεαρού ζώου, ενδεικτικά για το υψηλό «στάτους» του.

Μια σειρά από βιολογικά, ακτινολογικά και άλλα τεστ έδειξαν ότι το χέρι του είχε αποκοπεί με σκόπιμη και επιτυχή επέμβαση. Πιθανώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, είχε τραυματιστεί σε μάχη ή από ζώο ή από πέσιμο και κρίθηκε αναγκαίος ο ακρωτηριασμός του. «Δεν θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτοί που έκαναν την επέμβαση, ήσαν γιατροί με τη σημερινή έννοια, παρόλα αυτά είχαν προφανώς ιατρικές γνώσεις», δήλωσε η υπεύθυνη της έρευνας Σεσίλ Μπικέ-Μαρκόν.

Σχεδόν σίγουρα, ως νυστέρι χρησιμοποιήθηκε κάποιος πυρόλιθος, ενώ ο ασθενής ίσως είχε πάρει το παραισθησιογόνο φυτό «ντατούρα» για να μην νιώθει τον πόνο του. Φυτά, όπως η φασκομηλιά, πιθανώς χρησιμοποιήθηκαν για το καθάρισμα της πληγής, καθώς η σύγχρονη έρευνα δεν έδειξε οποιαδήποτε μόλυνση στην περιοχή του ακρωτηριασμού. Τα τεστ επίσης αποκάλυψαν ότι ο ακρωτηριασθείς, αν και υπέφερε από οστεοαρθρίτιδα, έζησε για μήνες ή και χρόνια μετά την επέμβαση, ενώ δεν έπαψε να αποτελεί μέλος της κοινότητάς του.